Czerwono bana

Do napisania kilku(nastu) zdań o tytułowym - zaraz wyjaśnię czym, skłoniły mnie dwa wydarzenia: niedawny pożar i całkowite zniszczenia na odcinku kilkuset metrów, głównego taśmociągu węglowego na powierzchni kopalni Bielszowice, oraz gruntowny przegląd zdjęć z rodzinnego archiwum (zawartość kilku pudełek po butach). Rzecz jest dość ciekawa, bo chodzi o nasyp po którym od zawsze przebiegał i przebiega częściowo do dziś taśmociąg, transportujący urobek z szybu Roździeński, do sortowni szybu Pułaski. To dosyć długa, sześcioodcinkowa nitka, którą kojarzy większość przejeżdżająca choćby A4, na odcinku między Mysłowicami, a Katowicami - na obudowie taśmociągu obficie reklamuje się KWK Wieczorek. Nad autostradą przechodzi on także przez środek przęsła mostu, co jest dosyć ciekawym rozwiązaniem inżynieryjnym i chyba nawet zostało nagrodzone. Ale do rzeczy. Bo w czasach, gdy nie było w tym miejscu A4, a ulica Mysłowicka, łącząca w linii prostej Giszowiec z mysłowickim Ćmokiem - biegła sobie w spadku, w dół - taśmociąg oczywiście istniał, ale przebiegał nad drogą (Mysłowicką) nie na stalowych podporach, tylko nasypem i mostem - kolejowym! Ten tajemniczy nasyp biegł od północy - od magistrali kolejowej (za szybem Pułaski) i kończył się w Giszowcu, gdzieś tam między cegielnią a późniejszym szybem Roździeński. Na ORSIP z 60 roku - nasyp jest dokładnie pokazany, ale żaden tor nim nie biegnie i nigdy nie zdążył przebiec!

To zdaje się nieskończona inwestycja piaskowej kolei szerokotorowej - która nawet nie wiadomo dokąd miała prowadzić, do jakiejś nowej piaskowni, dalej na południu czy też do szybu Wschodniego, choć to raczej wykluczone, bo tam prowadził wąski tor od Giszowca, przez cegielnię. Te informacje mam od wujka, który pamięta czasy wojny i opowiadał mi o tym nasypie, a nazywany on był właśnie "czerwono bana" (czerwona kolej / a bardziej czerwony nasyp), ponieważ był usypany z czerwonego żużla, pochodzącego zapewne z którejś cynkowej szopienickiej huty?! Na tym nasypie, w latach 60tych położono taśmociąg transportujący węgiel! I tak nawet można było nabierać nieświadomych ludzi spoza Giszowca, że tam na tym nasypie stoi personenzug do Berlina :) Taśmociąg ten, musiał zostać przebudowany około połowy lat 90tych w wyniku budowy A4 i w wyniku tej modernizacji, na jakiś czas zerwano powierzchniowe połączenie "węglowe" Roździeńskiego z przeróbką Pułaski - stąd moje nawiązanie do wypadku na Bielszowicach. Dziś nasyp "czerwonej bany" istnieje nadal, w części leśnej począwszy od zmodernizowanego przesypu przy A4, aż do kolejnego przesypu w lesie, nieopodal magistrali kolejowej, skąd zaczyna się wznosić na dawną kopalnianą hałdę - tą, na której zbierali się członkowie Grupy janowskiej (ale o tym kiedy indziej) Poniżej zdjęcia archiwalne i moja współczesna interpretacja.

Ulica Mysłowicka - most "czerwonej bany" z prymitywnie obudowanym taśmociągiem. Zdjęcie zrobiono zapewne na początku lat 80tych, po lewej widoczne są słupy do "palowania" terenu z zamiarem budowy (w przyszłości) wiaduktu autostrady. Droga ta była wtedy i przez kilka ładnych lat zamknięta, z powodu przebudowy po stronie Mysłowic wiaduktu kolei piaskowej. W tamtym miejscu - wcześniej droga przebiegała nad torami, ale w wyniku szkód górniczych most zaczął siadać - co niebezpiecznie obniżało prześwit, szczególnie dla linii trakcji elektrycznej. Dlatego drogę puszczono dołem, a kolej piaskową na nowym wiadukcie. W wyniku tej modernizacji drogę zamknięto na wiele lat i do Giszowca trzeba było jeździć okrężnie przez Janów i Nikiszowiec - co dla mnie miało te dobre strony, że pamiętam jak wówczas budowano w nową łaźnię, przy szybie Pułaski!

Ulica Mysłowicka - most "czerwonej bany" w widoku, w stronę Giszowca (autor bloga na obu zdjęciach - ten mały bajtel)

Około 94~95 roku rusza budowa A4, koparka przewraca przyczółek mostu, taśmociąg nie ma teraz ciągłości z zakładem przeróbczym. Trwa modernizacja stacji przesypowej, są na miejscu także nowoczesne elementy obudowy. Pamiętam, że ten odcinek autostrady budowali Włosi - ich zaplecze z pakamerami widać w tle po prawej stronie pierwszego zdjęcia. Szkoda, że na tym zdjęciu szyb "Giszowiec" ma już zmodernizowaną wieżę wyciągową, jestem chyba jedną z niewielu osób, która pamięta dokładnie jak on wcześniej wyglądał!

Część współczesna poniżej:

Stara zmodernizowana stacja przesypowa w widoku z torów pobliskiej magistrali kolei piaskowej - dalej po prawej taśmociąg biegnie w swojej pierwotnej prymitywnej obudowie z płyt betonowych.